Hart van de Heuvelrug en meer...
Waar woont u eigenlijk?
Deze vraag krijgen we vanavond voorgelegd door Hendrike Geessink, Hoofd afdeling Beleid & Planvorming van het Utrechts Landschap. Haar lezing van 17 februari blijft dichtbij huis.
Enkele feiten
De Stichting Het Utrechts Landschap zet zich al sinds 1927 in voor de natuur en het cultureel erfgoed van de provincie Utrecht. Ze stelt deze door aankoop en beheer veilig voor de toekomst.
* 5000 hectare natuurgebied in eigendom
* 25.000 donateurs
* 48 mensen in dienst, de helft in de buitendienst
* 480 vrijwilligers
* Financiering: 33% subsidies, 33% eigen inkomsten en 33% donaties, sponsoring en fondsen
Ontstaan van de Heuvelrug
Het meest opvallende aan de Heuvelrug is de stuwwal die in de voorlaatste ijstijd gevormd is. Deze heeft in ons vlakke landje voor een heel bijzonder stuk natuur gezorgd met ‘hoge’ toppen: de Amerongse Berg is wel 68 meter hoog! Maar ook met ijssmeltwaterdalen als de Darthuizerpoort bij Leersum en geërodeerde vlaktes (Sandrvlaktes) als de Leusderheide.
Een flink deel van de Heuvelrug heeft dan ook verdiend de status van Nationaal Park; het is een afwisselend gebied met heuvels, bos, heide, zandverstuivingen, grasland en uiterwaarden.
Hart van de Heuvelrug
Vanuit de dichtbevolkte Randstad werd de druk op de Heuvelrug groter en groter. Daarnaast was het gebied in de loop der jaren erg versnipperd geraakt. Om de ruimtelijke kwaliteit te verbeteren en toekomstbestendig te maken is in 2004 een uniek project gestart: een samenwerkingsverband tussen 17 partijen. Zij hebben 27 zeer diverse projecten aangepakt in een grootschalige uitruil: ontwikkeling en uitbreiding van natuur (groene investeringen), betaald door woningbouwprojecten en een bedrijfsterrein (rode investeringen). M.a.w.: rood voor groen.
Een ludieke tocht met een schaapskudde maakte de noodzaak van de gebiedsherziening nog eens overduidelijk. In 2007 deden de schapen maar liefst 25 dagen over een tocht van 100 km! Schuldigen: de barrières die ze van de Nederrijn bij Rhenen tot aan het Gooimeer bij Naarden overal tegenkwamen.
Ster van de tocht werd eigenwijze Teun die regelmatig op eigen onderzoek uitging.
Zou de schaapskudde de tocht nu opnieuw afleggen, dan zou zij er een week over doen.
Dit is te danken aan het feit dat een groot deel van de projecten inmiddels is (en nog wordt) gerealiseerd. Om een paar voorbeelden te noemen: de oostelijke en westelijke corridor dankzij de aanleg van ecoducten (groen) en verschillende woningbouwprojecten als de Sterrenberg en Dolderse Duinen (rood).
Natuurlijk wordt het effect van de ecoducten en faunapassages nauwgezet gemonitord. Uit gladgestreken zand en camerabeelden blijkt dat ze heel snel in gebruik werden genomen en dat het er een drukte van belang is.
Park Vliegbasis Soesterberg
Het grootste en meest prestigieuze project in Hart van de Heuvelrug is de voormalige vliegbasis Soesterberg, een uiterst belangrijke verbindingsschakel in de ecologische hoofdstructuur van de Heuvelrug.
Vrij kunnen wandelen en fietsen in dit 500 ha grote gebied is een bijzondere ervaring, te meer omdat de landingsbanen, kerosineopslagplaatsen, shelters en hangars als militair erfgoed bewaard gebleven zijn. Pronkstuk van het park is het moderne, zeer succesvolle Nationaal Militair Museum, een ode aan onze militaire luchtvaartgeschiedenis.
De grond rond de landingsbaan is erg aantrekkelijk voor veldleeuweriken en elk jaar broeden er zo’n 150 paartjes. Omdat ze snel verstoord raken, wordt de landingsbaan in het broedseizoen afgesloten voor fietsers en wandelaars. De vogels weten helaas niet van ophouden en hebben maar liefst 3 legsels. Daarom duurt de afsluiting in het meest aantrekkelijke seizoen wel lang: 5 maanden. Iets waar niet iedereen even gelukkig mee blijkt te zijn, vooral omdat het nagenoeg onmogelijk is om van de ene kant naar de andere kant van het park te komen.
Utrechts Landschap is zich bewust van dit probleem en bekijkt op het ogenblik of er een oplossing voor te vinden valt.
Ook voormalig particulier landgoed De Paltz hoort bij het verbindingsprogramma. Ruim drie kilometer telt de route over het lieflijke landgoed met beukenlanen en een kleine vallei. Onderweg kunt u een kijkje nemen in de villa, waar tegenwoordig Herman van Veens Arts Center gevestigd is.
Wonen in een Nationaal Park…
Moet Heel de Heuvelrug nu Nationaal Park worden? Als het aan Utrechts Landschap ligt, wel, want er zijn nog veel andere bijzondere gebieden die een beetje extra bescherming meer dan waard zijn.
Sterker nog, onder andere Stichting Beter Zeist maakt zich zelfs sterk voor de status van Geopark, waarmee de Heuvelrug een fel begeerd Unesco mandaat zou verwerven.
Misschien wonen we in Bosch en Duin ooit nog eens in een Nationaal Park of een Geopark. Mijlijkt het wel wat…
Ineke van Offeren
Tot slot het antwoord op enkele vragen
Hendrike heeft na de lezing nog een aantal vragen gekregen, die zij heeft voorgelegd aan boswachter Martijn. Hieronder haar antwoord:
Geknal 's avonds en 's nachts
Een aantal bewoners hoort 's avonds en 's nachts regelmatig geknal. Martijn geeft aan, dat dit zeker geen jagers zijn, want na zonsondergang mag niet meer gejaagd worden. Dat zou immers veel te gevaarlijk zijn. Misschien zijn het stropers of is het vuurwerk?
Bankje Okkerbos
Het bankje staat inmiddels op het lijstje van Martijn, maar het kan nog wel enige tijd duren voor het probleem verholpen is, want Utrechts Landschap heeft heel veel bankjes.
Een vast contactmoment met Utrechts Landschap
Een mevrouw (naam is niet bekend) heeft gevraagd of het mogelijk is een vast contactmoment te creëren tussen Utrechts Landschap en een delegatie van onze bewonersvereniging. Bijvoorbeeld 2 keer per jaar. Martijn vindt dit een goed idee, want het is een handige formule om wederzijds goed geïnformeerd te zijn.
Weet u wie deze vraag gesteld heeft? Wij verzoeken deze mevrouw contact met ons op te nemen, zodat we hier een praktische invulling aan kunnen geven: communicatie@verenigingboschenduin.nl